Het idee van Adam Smith uit 1776, dat mensen gedreven worden
door eigenbelang, is niet van dezelfde orde als de ontdekking van de
zwaartekracht door Isaac Newton.
In zijn The Structure
of Scientific Revolutions concludeerde Thomas Samuel Kuhn dat
wetenschappelijke kennis geen ware verklaring geeft van de externe wereld, maar
eerder een reflectie vormt van de activiteiten van wetenschappelijke
gemeenschappen. Als we echt wetenschappelijk te werk gaan, aldus Kuhn, volgen
dan ook steeds opnieuw waarnemingen, die niet in de bestaande paradigmata
passen - anomalieën. Een paradigma zijnde: de verzameling van ideeën en
theorieën die op een bepaald moment serieus genomen worden binnen de
gemeenschap, die deze kennis produceert. Zo heb je, volgens Kuhn,
pre-wetenschap (zonder eenduidig paradigma) naast ‘normale’ of echte wetenschap
mèt zo’n paradigma. Die wetenschap
zorgt vervolgens, de wetenschappelijke methode volgend, zelf voor een crisis,
door op zoek te gaan naar anomalieën. De daaruit voortkomende revolutie leidt
dan weer tot nieuwe wetenschap.
De vele gezichten van de gammawetenschappen, van economie, psychologie,
sociologie, ethologie, antropologie, pedagogie, filosofie, theologie,
rechtsgeleerdheid, andragogie en andragologie en criminologie vormen dan ook
een sterke aanwijzing, dat het bij de gammawetenschappen gaat om pre- dan wel
pseudowetenschappen.
Ronald
Coase publiceerde zijn beroemde paper over “The Nature of the Firm,” 75 jaar
geleden. In 1991 ontving hij de Nobelprijs voor economie. In een lezing
in 2002 stelde hij vast dat de natuurkunde intussen verder gekomen was dan
Isaac Newton; net zoals de biologie, die sinds Darwin nog een hele ontwikkeling
heeft doorgemaakt. Dit in tegenstelling tot de economische wetenschap, die,
aldus Coase, na Adam Smith eigenlijk nooit iets wezenlijks voortgebracht heeft.
Coase, professor emeritus aan de University of Chicago Law
School, en 101 jaar oud, wil nu een nieuw wetenschappelijk tijdschrift beginnen,
onder de ambitieuze titel Man and the
Economy.
De achterliggende gedachte: de economische wetenschap is
failliet. Immers, sinds de huidige crisis moeten economen wel toegeven dat hun
‘wetenschap’ nauwelijks toegevoegde waarde heeft noch in staat is te verklaren
wat er gebeurt. FED-chairman Alan Greenspan zelf moest dat toegeven, toen hij
eind 2008 tegenover het Amerikaanse congres stelde dat de vrije markt misschien
toch niet zo zelfregulerend was als men (hij) altijd gedacht had.
Volgens Coase is het probleem fundamenteler: economen, zo
stelt hij, bestuderen op hun best een abstractie van de wereld in cijfers, in
plaats van mensen en ondernemingen. Terwijl gammawetenschappen toch pretenderen
zich bezig te houden met gedrag en maatschappij. Economen komen niet weg door
wat aan modellen te frutselen. Ze moeten hun paradigmata verruilen voor heel
andere.
Eind november 2012 beschrijft Coase in de Harvard Business Review hoe economen vanaf de eerste jaren
van de twintigste eeuw zich gingen richten op statistiek en statistische
verhoudingen, in plaats van op de echte problemen die ondernemingen ervaren in
de productie of mensen bij de besluitvorming. Economen gingen vooral voor
elkaar schrijven, in plaats van voor de maatschappij ef het bedrijfsleven. . “It is suicidal for the field to
slide into a hard science of choice,” zegt Coase,
“ignoring the influences of society, history, culture, and politics on the
working of the economy.” Met ‘choice’ doelde hij op de steeds complexere
vraag-en aanbodcurves. Begrippen als BNP en werkloosheidspercentages hebben
weinig of niets van doen met hoe een organisatie in elkaar steekt en succes
heeft – of niet.
In het nieuwe tijdschrift zouden vooral case histories en
historische verbanden aan de orde moeten komen, en kwalitatieve data. Te veel
wetenschappers, aldus de Nobelprijswinnaar, denken dat als je maar genoeg
gegevens verzamelt, je in staat bent om relevante modellen en
regressie-analyses te maken, die er ‘wetenschappelijk’ uitzien – maar dat niet
zijn. Voor hen die geïnteresseerd zijn in een ander soort economie en niet
durven wachten op Man and the economy verwijzen wij graag naar de Real-World Economics Review, een on-line
tijdschrift met als ondertitel “post-autistic economics newsletter”.
Ook dat
tijdschrift, aldus de redactie, “aims to link people wishing to bring sanity,
humanity and science back to economics.”
Het abonnement is gratis!
